İLK KEZ HACZE ÇIKACAKLARA TAVSİYELER-PROSEDÜR

İLK KEZ HACZE ÇIKACAKLARA TAVSİYELER 

(STAJYER AVUKATIN NOT DEFTERİNDEN)

Hazırlayan     : Stj. Av. Zana ŞAHİN

Tarih               : 27/03/2020

Haciz gününe ilişkin anektodlar: Bu yazdıklarım kitaplarda olmayan ama benim de stajımın başında bilmediğim ve araştırmama rağmen sadece çevrem tarafından sözlü olarak ulaşabildiğim bilgilerdi. Basit ama ilk kez bu deneyimi yaşayacak olanlar tarafından bilinmesi gereken ve bilinince çok faydalı olacak, zaman tasarrufu sağlayacak hap bilgilerdir.

HACİZ KARARI ALINMASI

Haciz işlemi bir borçlunun borcunu ödememesi halinde alacaklının icra takibi açarak borcunu tahsil etme işlemine denir. Haciz işlemi sırasında alacaklının kendisi veya avukatı yanında olur.

Haciz için öncelikle gün alınmalıdır ve haciz günü hacze çıkış saati de yerine göre değişmektedir. 

Her icra dairesinin her şehre hatta aynı şehirde birden fazla adliye bulunması halinde adliyesine göre bile farklılık gösteren hacze çıkış saatleri bulunmaktadır. Diğer icra işlemlerinde olduğu gibi hacze çıkmak için de haciz kararı alınmalıdır. Kararın alınması için müdürün onayı (görüldüsü) gerekmektedir. Müdürden onay alırken mutlaka dairedeki dosya ile gidilmelidir. İcra dosyasına ilişkin bütün işlemler daire bünyesinde bulunan dosya üzerinden yapılmaktadır. Her işlem yapıldığında bu dosya çıkarılır ve evraklar bu dosyaya eklenir. Tarama yapılsa dahi. Özellikle yapılan tebligatlara ilişkin tebligat parçacıkları dosyada olmadan icra müdürü ileri aşamaya ilişkin işlem taleplerinizi reddedecektir.Dosya yok ise işlem yaptıramazsınız. Haciz öncesinde ilgili dosyanıza bir haciz talebi gönderilmelidir ve talebe ilişkin müdürden karar almalınmalıdır. Haciz için tebligatların usulünce yapılmış olması ve takibin kesinleşmiş olması gerekmektedir. Dosyanız yakın tarihli (örneğin 2019/2020 Esas) ise daireden, değilse Çağlayan Adliyesi gibi benzeri büyük adliyelerde dosyanın arşivden çıkarılması için dosyanızı önceden çıkarma listesine yazdırmalısınızdır. 

Haciz talebi Uyap üzerinden gönderilmiş ise ilgili memuradan (yani dosyanızın son hanesine göre dosyaya bakan memurdan) haciz talebini çıktı almalısınız veya fiziken avukat tarafından imza edilmiş olan haciz talebi de olabilir. Uyap üzerinden gönderilen ve icra memuruna yazıcıdan yazdırmış olduğunuz ve çıkan veya avukat tarafından fiziki olarak imza edilmiş olan talebi dosyanızın içine koyarak karar almak için dosya ilgili numaraya bakan icra müdür yardımcısına veya müdürün önüne götürülür.

Müdürden haciz kararı alındıktan sonra dosya yine dosyaya bakan ilgili numaraya sahip memura götürülür. Dosyaya Uyap' tan memur tarafından haciz yazısı yazılır. Diğer bir önemli nokta eğer hacze çıkılacak adres esas dosyanızın bulunduğu bölge dışında bir bölgede veya şehirde ise oraya hacze ilişkin talimat yazısı yazılır. Müdürün kaşe ve imzası ile onay kararı vermiş olduğu dosya için haciz günü sorulur ve kendisi tarafından bir haciz günü verilecektir size. Hacze bölge dışındaki adrese yeni talimat dosyası ile çıkılacak ise talimatın yazıldığı icra dairesine gidilerek talimat dosyası oluşturulur(Baro  odaslarından pembe dosya alınır, dosyaya verilen talimat numarası dosya üstüne yazılır dairenin kaşesi vurulur) ve oradan da haciz günü alınarak saat sorulur.Talimat dosyasını hacze çıkacağınız gün veya önceki bir günde giderek oluşturabilirsiniz. Öncesinde oluşturulması durumunda haciz günü zaman kazancı sağlanacak ve ilgili dairenin haciz günü ve saatine ilişkin bilgi almanız açısından faydalı olacaktır. İcra daireleri telefonlara bakmamaktadır, telefonla ulaşıp gün ve saat sormak özellikle büyük şehir adliyelerinde bilgiye ulaşmak açısından epey zordur.

HACİZ GÜNÜ YAPILAN İŞLEMLER

Bazı dairelerde sabahtan istediğiniz gün gidip hacze ilişkin kararı dosyasına takıp hacze çıkılabilmektedir. Hacze çıkmak için o gün haciz için görevli olan memurdan haciz için yatırılacak harç hesaplanır. Harcı yatırılmamış dosya için hacze çıkalamaz. Bu harç ödenir, iki nüsha şeklindeki ödeme pos fişinden birini siz alabilirsiniz ofiste yaptığınız masrafa ilişkin gider olarak gösterilmesi için; belgeli masraf olacaktır. Birini de dosyasına takmalısınız, dosyanın kapağına zımbalarsanız hacze çıkacak memurun rahatlıkla görebilmesini sağlamış olursunuz. Hacze çıkılmadan önce masraf kontrolü yapılmakta ilgili memur tarafından bu sebeple zımbalamış olduğunuz fiş ile memur masraf yatırdığınızı rahatlıkla görebilecektir.. Eğer ilk kez hacze çıkıyorsanız yanınızda tecrübeli biri olabilir genelde bu duruma karşı çıkılmamaktadır, araçta yer olması durumunda. Aslında önemli olan haciz için gideceğiniz adreste muhafaza yapıp yapmayacağınızı. Bu durumu önceden belirlemeniz daha sağlıklı olacaktır. Hacze gelecek memura buna göre bilgilendirme yapmanız zaman,masraf ve polis muvafakati açısından önem arz etmektedir. 

Hacze gidilen adresin borçluya ait olup olmadığı önemlidir. Borçlunun bulunduğu adrese hacze çıkma durumu iki şekilde gerçekleşebilir. Borçlunun Mernis adresine hacze gidiliyordur ya da borçluya yapılan tebligatta var olan adrese hacze gidiliyordur. 

Alacaklı vekilinin haciz talebinde adres açıkça belirtilmelidir. Bu husus önemlidir. Hazirun tarafından yeni adres bildirilemez. Ancak haciz talebi ile yazılan “hazirunun göstereceği adresler” şeklindeki bir açıklama ile pratikte bu giderilmektedir.

Alacaklı vekilinin borçlunun Mernis adresi dışında bir adresine göstermesi durumunda, adrese varıldığında söz konusu adresin borçluya ait olup olmadığının araştırılması önem arz eder. Pratikte borçlunun adresine varıldığında komşularla apartman yöneticisine kapı görevlisine borçlunun orada oturup oturmadığı sorulur. Ayrıca borçlunun gittiğiniz adreste ikamet edip etmediğini haciz mahalline varıldığında elektrik, su, doğal gaz gibi faturaların borçlunun adına olup olmadığı kontrol edilerek teyit edilebilecektir. Bu şekilde herhangi bir bilgiye ulaşılamaması durumunda, borçlunun mahallinde evrak araştırması yapılır. Evrak araştırması borçlu kişinin özel hayatının gizliliği ihlal edilmeden yapılmalıdır. Bu husus önemlidir, evrak araştırması esnasında bir polis refakat eder. Polis icra memurunun emirlerine uymak yükümlüdür.Ancak ne yazık ki uygulamada polisler bırakın emir uygulamayı, haciz mahalline girmek için polis refakati istenildiğinde karakoldan çıkarmak bile zahmetli bir iştir. 

HACİZ MAHALLİNDE Kİ PROSEDÜR

Dosyaya ilişkin süreç tamamlanıp haciz saati gelince memur ve gelecek diğer dosyalarla birlikte ATGV aracına gidilir burada dosyalar genelde bulundukları haciz bölgesine ve mesafelerine göre sıraya konulur. Bu sıralamaya göre haciz adreslerine gidilmektedir.

Sırasıyla ilgili adreslere gidilir. Tavsiyem sizin olmayan dosyaların haczine de gitmeniz ve izlemeniz yönündedir; duruşma izler gibi bu pratik tecrübe kazanmak açısından iyi olacaktır. Borçlu ile iletişim, haciz mahallinin işyeri veya ev olması; icra memurunun tutumu, alacaklı vekilinin uslübu... bunlar önem arz etmektedir. Sıra sizin dosyanıza geldiğinde icra memuru  elindeki dosyadan adrese bakacaktır ve sizin de  elinizdeki ofis dosyanıza bakarak adres tespiti yapmalısınız. Adres doğruluğu kontrol edildikten sonra adrese varılınca icra memur öncelikle borçlunun adreste bulunup bulunmadığını soracaktır. Eğer adresteyse ve kapı açılmıyor ve içeri alınmıyorsanız kapı çilingir aracılığı ile açtırabilir. İcra ve İflas Kanunu’nun 81 İnci maddesine göre zor kullanma hususunda yani kapının çilingir ile açılacak olması durumunda bir polis muvafakati zorunludur. Eğer mahalle gidildiğinde borçlu haciz adresinde ise ve içeri alma konusunda zoruluk çıkarılmayıp içeri kabul edildiyseniz, memur borçluya durumu izah ederek ne için geldiklerini ve dosya mahiyeti hakkında bilgi vererek dosya kapsamında bulunan borcu ödeyip ödemeyeceğini sorar. 

Borçlu haciz sırasında malın bulunduğu yerde bulunmaz ve hemen bulundurulması mümkün olmazsa haciz, gıyabında yapılır.

Haciz işlemine icra memuru mahalli gezerek devam edecek, mal tespiti yapmaya başlayacaktır.Talep vukuunda borçlu kilitli yerleri ve dolapları açmaya ve sair eşyayı göstermeye mecburdur. Bu yerler icabında zorla açtırılır.

Zor kullanma hususunda bütün zabıta memurları icra memurunun yazılı müracaatı üzerine kendisine muavenet ve emirlerini ifa etmekle mükelleftirler. Köylerde haczi yapan memurun emirlerini muhtarlar da ifaya mecburdurlar.

HACİZ MAHALLİNDE TUTANAK TUTULMASI 

Haciz mahallindeki işlem ve beyanlar eş zamanlı olarak haciz memuru tarafından haciz tutanağına geçirilir.Öncelikle haciz esnasında icra memuru elinde bulunan haciz tutanağına icra mahallinde gerçekleşen tüm sürece dair detaylar aktarır. Haciz tutanağı daha sonradan ortaya çıkacak uyuşmazlıklar için en önemli nitelikteki belgedir. Haciz tutanağında yazılması gerekenler ve dikkat edilmesi gereken hususlar şu şekilde sayılabilir: 

• Haciz tutanağına mutlaka Haciz tarihi Haciz başlangıcı ve bitiş saati 
• Haczedilen malların neler olduğu 
• Haczedilen malların yediemine teslim edilmiş olup olmadığı yediemine teslim edilmiş ise takdir edilen ücretin ne kadar olduğu ayrıca taksi ücretinin dahi detaylı bir şekilde miktarı yazılır. 
• Haciz mahallinde bulunan borçlu alacaklı ve varsa alacaklının vekili beyanlarını bu haciz tutanağına yazdırmak zorundadır. Borçlu haciz mahallinde değil ise bu da geçirilir tutanağa. 
• Eğer ihtiyati haciz söz konusu ise Bu hususun haciz tutanağında açık bir şekilde belirtilmiş olması gereklidir. 
• Haciz tutanağında mutlaka borçlunun varsa istihkak iddiasında bulunan kişinin kefilin ve yedieminlik görevi için gelen kişinin TC numaraları özellikle olmak üzere anne baba adı ve doğum tarihleri mutlaka tutanağa geçirilir. 
• Kimlik bilgilerini açık bir şekilde ifade etmeyen kişinin beyanları esas alınmaz yani tutanağa geçirilmez.(Ayrıca bu kişilere ait kimlik kartı olmadan fiziki olarak görülmeden yediemin veya kefil olarak yazılamamalıdır.) 
• İstihkak iddiasında bulunan bir kişi var ise bu kişinin açık adresi kimlik bilgileri mutlaka tutanağa geçirilir.Ayrıca hazır bulunan alacaklı veya borçlu vekillerinin de bu istihkak iddiasına karşı beyanları mutlaka tutanağa geçirilmelidir. Bulunulmama durumunda icra dairesine haciz sonrası karşı beyanlar yazılı olarak sunulabilir. 
• Borçlunun borç ödeme taahhüdü vermek istemesi durumunda ödeme taahhüdünde taahhüt tarihi ile son ödeme tarihi arasında işleyecek yasal faizi açıkça belirtilmelidir. 
• Ayrıca tüm alacak kalemlerinin ayrı ayrı ve açıkça yazılması gerekir. 

Alacaklı taraf eğer faizden vazgeçmiş ise bu husus tutanağa ayrıca not edilmelidir.Tutanakta yer alması gereken zorunlu unsurları özet olarak tekrardan bir gözden geçirirsek; haciz mahallinde taahhüt verilmesi durumunda istihkak iddiası bulunması durumunda veyahut kefil olması durumunda bu hususların taahhütnamenin üst kısmına not düşünmesi gerekir. Eğer ikinci altı ayınızda stajyer avukat iseniz alacaklı vekilini temsilen vekaletli avukatınız tarafından ıslak imza edilmiş muvafakatnamenize dayanarak alacaklı vekilini temsilen beyanda bulunabilir ve bu beyanlarınızın haciz tutanağına geçirilmesi icra memurundan talep edilebilirsiniz. 

BORCUN BORÇLU TARAFINDAN ÖDENMESİ/ÖDENMEMESİ DURUMLARI

Borçlunun dosya kapsamında bulunan borcun ödenmesine göre farklı durumlar ortaya çıkacabilecektir. Borçlu borcunu ödeyebilir, ödemiyorum diyebilir, ödeme taahhüdü verebilir.

Birinci durum: Borçlu borcu ödeyeceğini söyleyebilir. Bu haricen ödemedir. Kapak hesabına göre belirlenen alacak tutarı ödenince, haciz ve muhafazadan vazgeçilir. Pratikte genelde alacaklı tarafından sadece asıl borcun ödenmesi kabul görmektedir. 

Ödeme yapması durumunda haciz yapılmaz. Daha sonra icra dairesine haricen tahsil bildiriminde bulunarak masraflar ödenir ve dosya kapatılır.

Borç yine borcu ödeyeceğini söyleyebilir fakat tamamını değil taksitli olarak ödeme yapacak ise: Borçlu alacaklı vekili yani alacaklının kabulü şartı ile duruma göre borcun bir kısmını ödeyip kalan kısmı için belirli zamanlarda ve belirli taksit sayısında ödeme yapacağına ilişkin ödeme taahhüdünde de bulunabilir. 

Borçlunun ödeme taahhüdünde bulunması durumunda ise borç taksitlendirilir ve belirli bir gün ve zamanlarda ödenmesine karar verilir alacaklı ile aralarında anlaşılarak. Vermiş olduğu ödeme taahhüdünü yerine getirmemesi durumunda hakkında taahhüdü ihlal davası açılabilir.

İkinci durum borcu kabul etmeyebilir. Söyledikleri olduğu gibi tutanağa yazılır. Buna rağmen  icra memuru tarafından borçluya takibin kesinleştiği ve alacaklı vekilinin talebi doğrultusunda haciz yapılmaya devam edileceği bilgisi verilerek işleme devam edilir Haciz işlemine devam edilir haciz memuru tarafından, haciz mahallinde hacze kabil mal tespiti yapılır. Bunlar da tutanağa yazılır. 

Borölunun ödeme yapmaması durumunda eğer hacze uyarı niteliğinde gelinmişse, fiili haciz yapılmaz kaydi haciz dediğimiz haciz işlemi yapılacaktır. Tutanağa gelinen haciz mahallinde hacze kabil mallar var ise bu mallar yazılır. Yediemin olarak 3. bir kişiye bırakılır. Yediemin kimliği ve istenir bilgileri tutanağa geçirilir ve imzası alınır.En son memur tutanağı bitirdikten sonra yazılı tutanak memur, borçlu ve sizin tarafınızdan imzalanır. 

HACZEDİLEN MALLARIN MUHAFAZASI 

Haczedilen mallar:İcra ve İflas Kanunu 88. maddesi gereğince para banka not çek senet poliçe gibi hususlar İcra Dairesinde saklanır.

Aynı zamanda altın gümüş gibi değerli madenler de İcra Dairesi kasasında saklanmaktadır. Eğer bulunulan bölgede ikamet eden bir yediemin yok ise mallar yani taşınır mallar üçüncü bir kişiye veya borçluya yediemin olarak da bırakılabilir.Alacaklı isterse malları borçluya yediemin olarak bırakabilecektir.Bu bırakılan mallar üzerinde borçlu herhangi bir satış veya mal kaçırma gibi bir husus gerçekleştirirse borçlu hakkında iyi niyeti kötüye kullanma ceza davası açılabilecektir.

Haczedilen malların saklanması ve yediemin ücretini avukat veya alacaklı peşin olarak vermekle yükümlüdür. Alacaklı veya alacaklı vekili söz konusu bu ücreti yediemin olarak ödüyor ise 6 aylık ücretin toplamını ödemek zorundadır.

Son olarak haciz mahallinde malların başkasına,3. kişiye ait olduğu iddiasında ise: Bu durumda 3 şekil mevcuttur birincisi mallar borçlunun elinde olabilir.Borçlunun elinde bulunan mallar için bir başkası istihkak hakkında bulunursa bu iddia hemen tutanağa geçirilir.İkincisi mallar üçüncü kişi ile borçlunun aynı anda yani birlikte elinde bulunabilir.Bu durumda mallar borçlunun elindeymiş içerisinde kabul edilir. Üçüncü kişinin elinde bulunabilir bu durumda üçüncü kişinin yedieminliği kabul etmesi durumunda mallar üç kişiye yediemin olarak bırakılır.

HACZİN SONA ERMESİ 

Haciz işlemleri bittikten sonra tutanağa haciz memuru, alacaklı vekili (siz), borçlu ve varsa yediemin olarak malların bırakıldığı kişi tarafından imzalanır ve tutanak kapatılır. İmzadan imtina olması durumunda ise tutanağa bu durum geçirilecektir.

Tutanağın bir sureti haciz işlemi sonunda tarafınızca alınabilecektir.Hacze çıkılan araca gelinerek araç ücreti de ödenmelidir. Bu ücret hakkaniyete göre belirlenir, büyük şehirlerde genelde sabit ücret uygulaması bulunmaktadır. Hacze genelde savcılık (ATGV) araçları ile çıkılır.Savcılık araçlarının bulunmaması durumunda tarifeli özel ticari taksi ile çıkılmaktadır.

AV.ZANA ŞAHİN