MALULEN EMEKLİLİK İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR VE BAŞVURUYA İLİŞKİN SÜREÇ
RAPOR
İşbu rapor müvekkilin malulen emekli olmak isteğine istinaden ilgili kanun,yönetmelik
ve içtihat araştırmaları neticesinde yazılmış olup son olarak müvekkilin talebine ilişkin
değerlendirmemi içermektedir.
Düzenleyen : Stj. Av. Zana ŞAHİN
Tarih : 19.11.2019
Müvekkil 2014 yılında geçirmiş olduğu varis ameliyatı neticesinde o yıldan bu yana
zaman içerisinde sıkıntılar yaşamış ve hareket kabiliyetini büyük oranda yitirmiştir. Bu
sebeple meslekte kazanma gücü yaşamıştır. Müvekkil halihazırda bir yerde çalışmakta ve
aktif 4a statüsünde sigortalıdır.
Müvekkil 4a sicil numaralı, 25.05.2010 tarihi işe giriş tarihi,2730
uzun vade gün sayısı olmak üzere sigorta bilgileri bu şekildedir.
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanun’un Sigortalılara İlişkin
Bölümü’nün 4. maddesi kapsamında sayılanlar bu kanuna göre sigortalı sayılmıştır; ”...
Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar,” ilgili kanunun 4.
maddesine göre iş akdi ile bir işveren tarafından çalıştırılmakta olan müvekkil bu kanun
kapsamında sigortalı sayılmakta ve kendisine bu kanun hükümleri uygulanacaktır.
A 5510 SAYILI İŞ KANUNU’ NA GÖRE MALUL SAYILMA
1- MALUL SAYILMAK İÇİN GEREKEN ŞARTLAR
5510 Sayılı İş Kanunu’nun 25. maddesine göre kişinin malul sayılması için:
“Sigortalının veya işverenin talebi üzerine Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca usûlüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbî belgelerin incelenmesi sonucu, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60'ını, (c) bendi kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün en az % 60’ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalı, malûl sayılır. “
Malul sayılmak için sigortalının veya işverenin talebi üzerine Sosyal Güvenlik Kurumunca görevlendirilmiş sağlık kurumlarının sağlık kurullarından usulüne uygun olarak düzenlenmiş raporlar ile kişinin meslekte kazanma gücünün en az %60’nın kaybedilmiş olduğunun tespiti gerekmektedir. SGK yapılan başvuruda sonra,yönlendireceği sağlık kurumunun sağlık kurulundan alınacak rapora göre 4a kapsamında sigortalı için en %60 oranında meslekte kazanma gücünün kaybedildiği tespiti gerekmektedir.
Maddenin “Ancak, sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce sigortalının çalışma gücünün % 60'ını veya vazifesini yapamayacak derecede meslekte kazanma gücünü kaybettiği önceden veya sonradan tespit edilirse, sigortalı bu hastalık veya engelliliği sebebiyle malûllük aylığından yararlanamaz.” kısmında aylıktan yararlanamama durumu belirtilmiştir.
Müvekkilin 2010 tarihinde işe girmiş ve rahatsızlığı ilgili sağlık raporlarına bakıldığında anlaşılacağı üzere 2014 yılında yani çalışmaya başladığı tarihten çok sonra ortaya çıkmıştır.
2-MALULLÜK SİGORTASINDAN YARARLANMA ŞARTLARINA UYGUNLUK
Malulen emekli olmak isteyen kişinin 5510 Sayılı Kanun’ da sayılan belirli şartları sağlaması gerekmektedir. Şöyle ki:
Madde 26: “Malûllük sigortasından sigortalılara sağlanan hak, malûllük aylığı bağlanmasıdır. Sigortalıya malûllük aylığı bağlanabilmesi için sigortalının;
a) 25 inci maddeye göre malûl sayılması,
b) (Değişik: 17/4/2008-5754/14 md.) En az on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 1800 gün veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malûl olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması,
c) Malûliyeti nedeniyle sigortalı olarak çalıştığı işten ayrıldıktan veya işyerini kapattıktan veya devrettikten sonra Kurumdan yazılı istekte bulunması, halinde malûllük aylığı bağlanır.
Malul aylığı bağlanması için:En az on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 1800 gün veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malûl olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması şartlarına haiz olmak gerekir. Halihazırda çalışmakta iseler mevcut işten ayrılması ve kuruma bildirilmesi gerekmekte.
Müvekkile ait SGK hizmet dökümüne bakıldığında işe giriş tarihi 25.05.2010 dur Kanunun aramış olduğu 10 yıllık sigortalı olma şartını sağlamamaktadır.Müvekkil bu şartı 25.05.2020 tarihinde sağlayabilecektir.
Müvekkilin SGK hizmet dökümüne bakıldığında uzun vade gün sayısının 2730 olduğu görülmekle beraber kanunun ayrıca aradığı diğer bir şart olan 1800 gün uzun vadeli sigorta kollarına ilişkin prim bildirimi şartı sağlanmakta.
Sürekli olarak bakıma muhtaç olma halinde kanun 10 yıldan beri sigortalılık süre şartı aramamaktadır. Müvekkilin mevcut hali için değerlendirme yapıldığında kanunun belirttiği gibi sürekli olarak bakıma muhtaç olma durumu için çalışma gücü veya meslekte kazanma gücü kayıp oranlarının tespitine ilişkin ilgili yönetmeliğe bakıldığında :
ÇALIŞMA GÜCÜ VE MESLEKTE KAZANMA GÜCÜ KAYBI ORANI TESPİT İŞLEMLERİ YÖNETMELİĞİNE GÖRE
Başka birinin sürekli bakımına muhtaç olma hâlleri:
MADDE 15 – (1) Sigortalıların ve özürlü çocuklarının başka birinin sürekli bakımına muhtaç durumda sayılacağı hâller aşağıda gösterilmiştir.
a) Kuadripleji, parapleji, dipleji ve sigortalının yaşamını kendi başına yürütmesine engel hemipleji veya merkezi sinir sisteminin sfinkter bozuklukları ile birlikte olan diğer hastalık ve arızalar.
b) Süreli veya sürekli ruh sağlığı ve hastalıkları kliniğinde kalmayı gerektiren ve tedavi edilemeyen psikotik hastalıklar.
c) İki gözde de yüzde yüz (tam) görme kaybı.
ç) İki elin kaybı.
d) Bir kolun omuzdan ve bir bacağın kalçadan kaybı.
e) Her iki bacağın alttan en az 1/3’ünün kaybı.
f) Tedavisi olanaksız bir hastalıktan ileri gelen ağır beslenme bozuklukları ve kaşeksiler.
g) (Ek:RG-22/1/2011-27823) Yukarıda tespit edilen hastalık ve arızalar dışında kaldığı halde tedavi edilemeyen, başka birinin sürekli bakımına muhtaç olan ağır hastalık ve arızalar.
Müvekkilin varis rahatsızlığı bu maddede belirtilen haller içerisine girmemektedir, rahatsızlığı sebebiyle tedavi görmüş ve tıbbi operasyon geçirmiştir.
B MALULİYET TESPİTİ İŞLEMLERİ YÖNETMELİĞİ' NE GÖRE MALUL SAYILMA
Bu yönetmeliğin 1. maddesinde 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre sigortalı sayılanlar ve bunların bakmakla yükümlü oldukları veya hak sahibi çocuklarının maluliyetinin tespiti yapılacağı belirtilmektedir.Malulen emekli olacak kişinin malullüğünün tespitine yönelik usul ve esaslar bu yönetmelik hükümleri çerçevesinde düzenlenmektedir.
Yönetmeliğin üçüncü bölümünde malul sayılmaya ilişkin usul ve esaslara yer verilmiştir. 4-a kapsamında sigortalı olanlar için çalışma gücü tespiti 9. madde de düzenlenmekte;
MADDE 9 – (1) Sigortalıların çalışma gücünün en az %60’ını kaybedip kaybetmediklerinin tespitinde Ek-1 Hastalık Listesi esas alınır.
(2) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalıların, sigortalılık süresi içinde;
a) Ek-1 Hastalık Listesi’nde belirtilen hastalıkların meydana geldiği,
b) Eski ve çalışmaya engel olmayan bir hastalığın, Ek-1 Hastalık Listesi’nde belirtilen seviyelere yükseldiği,
c) Çalışma gücünün en az %60’ını kaybetmiş haliyle ilk defa çalışmaya başlayan, ancak daha sonra ortaya çıkan farklı bir hastalık nedeniyle bu Yönetmelik hükümlerine göre çalışma gücünün en az %60’ını kaybettiği,
ç) İş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az %60’ını kaybettiği, Kurum sağlık kurulunca tespit edilen sigortalı malul sayılır.
(3) Sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce sigortalının çalışma gücünün en az %60’ını kaybettiği önceden veya sonradan tespit edilirse sigortalı bu hastalık veya engeli sebebiyle malullük aylığından yararlanamaz.
(4) Sağlık kurulu raporlarında birden fazla hastalık mevcut ise çalışma gücünün en az %60’ını kaybedip kaybetmediğine dair değerlendirmede en ağır sekel bulgu dikkate alınır ve Balthazard Formülü uygulanmaz. Ancak, birden fazla hastalığın bir 3 arada olduğu ve tedaviye rağmen çalışma olanağı vermediğine Kurum sağlık kurulunca karar verilenler malul sayılır.
Yaptığım incelemeler neticesinde müvekkilin varis rahatsızlığı yönetmeliğin 9. maddesinin a bendinde ek olarak belirtilmiş olan hastalıklar kapsamına girmemektedir.
Yönetmeliğin aramış olduğu diğer şartlar 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile aynıdır.
C SONUÇ OLARAK
Müvekkil için :
1- 5510 Sayılı Kanuna göre başvurması için gereken 10 yıllık sigortalılık şartını sağlamamakta, 1800 gün uzun vadeli sigorta primlerinin ödenmiş olması şartını sağlamakta. Lakin kanun başvururken bu iki şartın sağlanmasını beraber aramakta.
2- 5510 Sayılı Kanun sürekli olarak bakıma muhtaç olunması halinde 10 yıllık sigortalılık şartını aramamakta. Sürekli olarak bakıma muhtaç olma durumunun tespiti için Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemler için Yönetmeliğe bakıldığında ilgili maddede sayılan haller müvekkilde bulunmamaktadır.
3- Son olarak 5510 Sayılı Kanuna göre sigortalı sayılanların malul sayılmaları tespiti Çalışma Gücü Ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği’ne göre yapılmakta kurum tarafından. Bu yönetmelikte malul sayılmaya ilişkin haller ve şartlar düzenlenmekte kanunla beraber. Yönetmeliğin madde 9/2-a bendinde belirtilen ekte bulunan hastalık hallerine girmemekte müvekkilin varis rahatsızlığı.
Yapmış olduğum araştırma ve incelemeler neticesinde müvekkilin bu şartlarda malulen emekliliğe başvuramayacağı sonucunu çıkarmış bulunmaktayım. Kendisi 25.05.2020 tarihini bekleyerek yıl şartını da sağlaması neticesinde kanunun ve yönetmeliğin aradığı diğer şarrtları da sağlaması neticesinde malulen emekli olabilecektir, hali hazırda mevcut şartlara göre.
“Sigortalının veya işverenin talebi üzerine Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca usûlüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbî belgelerin incelenmesi sonucu, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60'ını, (c) bendi kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün en az % 60’ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalı, malûl sayılır. “
Malul sayılmak için sigortalının veya işverenin talebi üzerine Sosyal Güvenlik Kurumunca görevlendirilmiş sağlık kurumlarının sağlık kurullarından usulüne uygun olarak düzenlenmiş raporlar ile kişinin meslekte kazanma gücünün en az %60’nın kaybedilmiş olduğunun tespiti gerekmektedir. SGK yapılan başvuruda sonra,yönlendireceği sağlık kurumunun sağlık kurulundan alınacak rapora göre 4a kapsamında sigortalı için en %60 oranında meslekte kazanma gücünün kaybedildiği tespiti gerekmektedir.
Maddenin “Ancak, sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce sigortalının çalışma gücünün % 60'ını veya vazifesini yapamayacak derecede meslekte kazanma gücünü kaybettiği önceden veya sonradan tespit edilirse, sigortalı bu hastalık veya engelliliği sebebiyle malûllük aylığından yararlanamaz.” kısmında aylıktan yararlanamama durumu belirtilmiştir.
Müvekkilin 2010 tarihinde işe girmiş ve rahatsızlığı ilgili sağlık raporlarına bakıldığında anlaşılacağı üzere 2014 yılında yani çalışmaya başladığı tarihten çok sonra ortaya çıkmıştır.
2-MALULLÜK SİGORTASINDAN YARARLANMA ŞARTLARINA UYGUNLUK
Malulen emekli olmak isteyen kişinin 5510 Sayılı Kanun’ da sayılan belirli şartları sağlaması gerekmektedir. Şöyle ki:
Madde 26: “Malûllük sigortasından sigortalılara sağlanan hak, malûllük aylığı bağlanmasıdır. Sigortalıya malûllük aylığı bağlanabilmesi için sigortalının;
a) 25 inci maddeye göre malûl sayılması,
b) (Değişik: 17/4/2008-5754/14 md.) En az on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 1800 gün veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malûl olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması,
c) Malûliyeti nedeniyle sigortalı olarak çalıştığı işten ayrıldıktan veya işyerini kapattıktan veya devrettikten sonra Kurumdan yazılı istekte bulunması, halinde malûllük aylığı bağlanır.
Malul aylığı bağlanması için:En az on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 1800 gün veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malûl olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması şartlarına haiz olmak gerekir. Halihazırda çalışmakta iseler mevcut işten ayrılması ve kuruma bildirilmesi gerekmekte.
Müvekkile ait SGK hizmet dökümüne bakıldığında işe giriş tarihi 25.05.2010 dur Kanunun aramış olduğu 10 yıllık sigortalı olma şartını sağlamamaktadır.Müvekkil bu şartı 25.05.2020 tarihinde sağlayabilecektir.
Müvekkilin SGK hizmet dökümüne bakıldığında uzun vade gün sayısının 2730 olduğu görülmekle beraber kanunun ayrıca aradığı diğer bir şart olan 1800 gün uzun vadeli sigorta kollarına ilişkin prim bildirimi şartı sağlanmakta.
Sürekli olarak bakıma muhtaç olma halinde kanun 10 yıldan beri sigortalılık süre şartı aramamaktadır. Müvekkilin mevcut hali için değerlendirme yapıldığında kanunun belirttiği gibi sürekli olarak bakıma muhtaç olma durumu için çalışma gücü veya meslekte kazanma gücü kayıp oranlarının tespitine ilişkin ilgili yönetmeliğe bakıldığında :
ÇALIŞMA GÜCÜ VE MESLEKTE KAZANMA GÜCÜ KAYBI ORANI TESPİT İŞLEMLERİ YÖNETMELİĞİNE GÖRE
Başka birinin sürekli bakımına muhtaç olma hâlleri:
MADDE 15 – (1) Sigortalıların ve özürlü çocuklarının başka birinin sürekli bakımına muhtaç durumda sayılacağı hâller aşağıda gösterilmiştir.
a) Kuadripleji, parapleji, dipleji ve sigortalının yaşamını kendi başına yürütmesine engel hemipleji veya merkezi sinir sisteminin sfinkter bozuklukları ile birlikte olan diğer hastalık ve arızalar.
b) Süreli veya sürekli ruh sağlığı ve hastalıkları kliniğinde kalmayı gerektiren ve tedavi edilemeyen psikotik hastalıklar.
c) İki gözde de yüzde yüz (tam) görme kaybı.
ç) İki elin kaybı.
d) Bir kolun omuzdan ve bir bacağın kalçadan kaybı.
e) Her iki bacağın alttan en az 1/3’ünün kaybı.
f) Tedavisi olanaksız bir hastalıktan ileri gelen ağır beslenme bozuklukları ve kaşeksiler.
g) (Ek:RG-22/1/2011-27823) Yukarıda tespit edilen hastalık ve arızalar dışında kaldığı halde tedavi edilemeyen, başka birinin sürekli bakımına muhtaç olan ağır hastalık ve arızalar.
Müvekkilin varis rahatsızlığı bu maddede belirtilen haller içerisine girmemektedir, rahatsızlığı sebebiyle tedavi görmüş ve tıbbi operasyon geçirmiştir.
B MALULİYET TESPİTİ İŞLEMLERİ YÖNETMELİĞİ' NE GÖRE MALUL SAYILMA
Bu yönetmeliğin 1. maddesinde 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre sigortalı sayılanlar ve bunların bakmakla yükümlü oldukları veya hak sahibi çocuklarının maluliyetinin tespiti yapılacağı belirtilmektedir.Malulen emekli olacak kişinin malullüğünün tespitine yönelik usul ve esaslar bu yönetmelik hükümleri çerçevesinde düzenlenmektedir.
Yönetmeliğin üçüncü bölümünde malul sayılmaya ilişkin usul ve esaslara yer verilmiştir. 4-a kapsamında sigortalı olanlar için çalışma gücü tespiti 9. madde de düzenlenmekte;
MADDE 9 – (1) Sigortalıların çalışma gücünün en az %60’ını kaybedip kaybetmediklerinin tespitinde Ek-1 Hastalık Listesi esas alınır.
(2) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalıların, sigortalılık süresi içinde;
a) Ek-1 Hastalık Listesi’nde belirtilen hastalıkların meydana geldiği,
b) Eski ve çalışmaya engel olmayan bir hastalığın, Ek-1 Hastalık Listesi’nde belirtilen seviyelere yükseldiği,
c) Çalışma gücünün en az %60’ını kaybetmiş haliyle ilk defa çalışmaya başlayan, ancak daha sonra ortaya çıkan farklı bir hastalık nedeniyle bu Yönetmelik hükümlerine göre çalışma gücünün en az %60’ını kaybettiği,
ç) İş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az %60’ını kaybettiği, Kurum sağlık kurulunca tespit edilen sigortalı malul sayılır.
(3) Sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce sigortalının çalışma gücünün en az %60’ını kaybettiği önceden veya sonradan tespit edilirse sigortalı bu hastalık veya engeli sebebiyle malullük aylığından yararlanamaz.
(4) Sağlık kurulu raporlarında birden fazla hastalık mevcut ise çalışma gücünün en az %60’ını kaybedip kaybetmediğine dair değerlendirmede en ağır sekel bulgu dikkate alınır ve Balthazard Formülü uygulanmaz. Ancak, birden fazla hastalığın bir 3 arada olduğu ve tedaviye rağmen çalışma olanağı vermediğine Kurum sağlık kurulunca karar verilenler malul sayılır.
Yaptığım incelemeler neticesinde müvekkilin varis rahatsızlığı yönetmeliğin 9. maddesinin a bendinde ek olarak belirtilmiş olan hastalıklar kapsamına girmemektedir.
Yönetmeliğin aramış olduğu diğer şartlar 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile aynıdır.
C SONUÇ OLARAK
Müvekkil için :
1- 5510 Sayılı Kanuna göre başvurması için gereken 10 yıllık sigortalılık şartını sağlamamakta, 1800 gün uzun vadeli sigorta primlerinin ödenmiş olması şartını sağlamakta. Lakin kanun başvururken bu iki şartın sağlanmasını beraber aramakta.
2- 5510 Sayılı Kanun sürekli olarak bakıma muhtaç olunması halinde 10 yıllık sigortalılık şartını aramamakta. Sürekli olarak bakıma muhtaç olma durumunun tespiti için Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemler için Yönetmeliğe bakıldığında ilgili maddede sayılan haller müvekkilde bulunmamaktadır.
3- Son olarak 5510 Sayılı Kanuna göre sigortalı sayılanların malul sayılmaları tespiti Çalışma Gücü Ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği’ne göre yapılmakta kurum tarafından. Bu yönetmelikte malul sayılmaya ilişkin haller ve şartlar düzenlenmekte kanunla beraber. Yönetmeliğin madde 9/2-a bendinde belirtilen ekte bulunan hastalık hallerine girmemekte müvekkilin varis rahatsızlığı.
Yapmış olduğum araştırma ve incelemeler neticesinde müvekkilin bu şartlarda malulen emekliliğe başvuramayacağı sonucunu çıkarmış bulunmaktayım. Kendisi 25.05.2020 tarihini bekleyerek yıl şartını da sağlaması neticesinde kanunun ve yönetmeliğin aradığı diğer şarrtları da sağlaması neticesinde malulen emekli olabilecektir, hali hazırda mevcut şartlara göre.
Yorumlar
Yorum Gönder