SOYİSİM DEĞİŞTİRME DAVASI
SOYADI DEĞİŞİKLİĞİ DAVASI
Yazmış olduğum bilgilerin neredeyse hepsi isim/ad değişikliği davası için de geçerli olup, ad/isim değişiklik davası için yararlanabileceğiniz bilgilerdir.
Soyadı, kişilerin hangi ailenin mensubu olduklarını belirten kişiye sıkı sıkıya bağlı bir haktır. Türk Medeni Kanunu gereğince haklı sebep bulunması halinde kişiler soyadını değiştirebilir. Soyadı değiştirme davası, isim değiştirme davasıyla benzerlik göstermektedir.
Ad ve soyadı kişiye bir taraftan bir kimlik sağlarken öte yandan içinde bulunduğu toplumun diğer üyeleri ile her çeşit sosyal ilişkiyi sürdürmede önemli bir işleve sahiptir. Gerek kişiler arası ilişkilerde gerekse kişiler ile devlet arasındaki ilişkilerde önemli bir role sahip ad ve lakap/soyadı kullanımı, nüfusun az olduğu dönemlerde herhangi bir sıkıntıya yol açmamıştır.
Soyadı Kanununun koyduğu sınırlamalar karşısında adlandırmaların nitelikleri, soyadı tercihlerindeki sosyal değer ve motifleri tespit etmektir.
Soyadı Değiştirmenin Şartları
Soyadı değiştirme davası Türk Medeni Kanunu’nun 27. maddesinde düzenlenmiştir. Kanuna göre soyadın değiştirilmesi için haklı bir sebebin varlığı aranır. Haklı bir sebep olmaksızın soyadı değiştirilemez.
Soyadı değiştirme davasının ana şartı olarak haklı bir sebep ileri sürülmelidir. Kanunda haklı sebepler sayılmamıştır. Bunlar daha çok Yargıtay kararları ile belirlenir. Bu nedenle mahkemenin haklı sebep olduğuna karar verdiği her sebeple değiştirilebilir. Haklı sebep olması halinde soyadı değiştirmenin şartları yerine getirilmiş olur. Bu davada sık karşılaşılan haklı sebepler şunlardır:
- Soyadı kanununa aykırı olması
- Gülünç olması Genel ahlaka aykırı olması
- Kişinin dini değerleriyle çelişmesi
- Kişinin sosyal hayatını ve iş hayatını olumsuz etkileyecek bir anlama sahip olması
- Kötü hatırlanan bir olay ya da kişiyi hatırlatması
- Kişinin çevresi tarafından başka bir soyadıyla tanınıyor olması
- Baba veya anneyle ailesel sorunlar yaşanması sebebiyle soyadının değiştirmek istenmesi
Dava Açmadan Nüfus Müdürlüğünde Soyadı Değişikliği (Yeni Yasa)
Soyadı değişikliği kural olarak mahkemede dava ile gerçekleştirilebilir. Fakat Nüfus Hizmetleri Kanunu ek geçici 8. maddesi bu duruma bir istisna getirmiştir. Maddeye göre Soyadı Kanunu’nun 3. maddesine aykırı olan soyadları ile basit yazım hatası veya düzeltme işareti kullanılmaması sebebiyle anlam değişikliğine uğramış olan soyadları dava açmadan, nüfus müdürlüğünde değiştirilebilir. Ancak bu uygulama belli bir süre için geçerlidir. Bu kanun 24.12.2019’den itibaren 3 yıl daha uzatılmıştır. Bu kanun kapsamındaki soyadları soyadı değiştirme davası açılmadan nüfus müdürlüğünden değiştirilebilir. Yeni düzenleme ile belirli bir süreye kadar Soyadı Kanunu’nun 3. maddesine aykırı olanlar nüfus müdürlüğünden değiştirebilecektir. Soyadı Kanunu’nun 3. maddesinde belirtilenler şunlardır;
- Rütbe bildiren soyadları
- Memuriyet unvanı bildiren soyadları Aşiret ismi içeren soyadları
- Yabancı ırk ve millet ismi içeren soyadları
- Genel ahlaka aykırı soyadları
Soyisim Değişikliğinde Görevli Ve Yetkili Mahkeme
İsim ve soyisim değişikliği davası için yetkili mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesi’dir. Davacı, davayı ikametgahının bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemesi’nde açabilir.
Soyisim değiştirme davasında yetkili mahkeme kişinin nüfusunun kayıtlı olduğu yer veya yerleşim yeri mahkemesidir.
Soyadı Değiştirme Davasının Tarafları Kimlerdir?
Tam ehliyetli ve sınırlı ehliyetli kişiler soyadını değiştirme davasını açabilir. Ayrıca bu kişilerin soyadı değişikliği davasını avukat aracılığı ile açması mümkündür. Sınırlı ehliyetsizler ise yasal temsilcileri olan veli veya vasilerinin onayı ile soyadı değişikliği davası açabilmektedir. Tam ehliyetsiz kişilerin yasal temsilcileri onayıyla dahi soyadı değişikliği davası açması mümkün değildir. Ancak çok önemli bir sebebin varlığı halinde bu kişilere de soyadı değişikliği davası açma hakkı tanınır. Bu davanın babaya karşı açıldığı gibi bir yanlış söz konusudur. Dava kural olarak nüfus idaresine karşı açılmaktadır.İsim ve soyadı değiştirme davasına Nüfus Müdürlüğü tarafından görevlendirilmiş bir memur davalı olarak katılır.
Soyadı Değiştirme Davası İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?
Soyadı değiştirme davası, daha çok nüfus kayıtları üzerinden yürüyen bir davadır. Bu nedenle davanın açılması için özel bir evrak aranmaz. Değişiklik talebinizi içerir, uygun bir dille yazılmış dava dilekçenizi sunmanız gereklidir. Ancak, soyadı değiştirme davasında talebe esas teşkil eden olgu özel bir evraka bağlıysa ilgili evrak delil olarak sunulabilir.
Kullanılan mevcut ad ve soyadı yüzünden sosyal hayatta bir karmaşa meydana gelmişse veya resmi işlemlerde yaşanan bazı karmaşıklıklar varsa, bu hususları ispatlayan belgeler isim değiştirme davası açılırken dava dosyası ile birlikte mahkemeye verilmelidir.
Soyadı değiştirme davasının en önemli delili tanık beyanlarıdır. Eğer isim açıkça gülünç değilse, bilinen kötü bir anlamı yoksa, yani biçimsel açıdan ismin olumsuz bir çağrışımı yoksa sübjektif durumların ispatı için tanık delili önemli hale gelmektedir.
Soyadı Değiştirme Davası Ne Kadar Sürer?
Soyadı değiştirme süresi mahkemelerin yoğunluğuna göre değişkenlik gösterebilir. İsim ve soyadı değiştirme davası Genelde tek celsede karar verilmektedir. Tek celsede karar verilebilmesi için tüm usuli işlemlerin doğru yerine getirilmesi ve emniyet müzekkeresinin de takibi şarttır. Dava mahkemeden mahkemeye değişmekle birlikte 2 ay – 5 ay gibi bir sürede tamamlanır.
Soyadı Değişikliği Davası Kaç Kere Açılabilir?
Bu davanın sadece bir kez açılabileceğine ilişkin kanun hükmü Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmiştir. Bu sebeple artık birden fazla soyadı değiştirme davası açılabilmektedir. Yani soyadı değişikliği davası açmak için bir sayı sınırlaması konulmamıştır.
İkinci kez soyadı değiştirme davasında talebin haklı bir sebebe dayandığının kanıtlanması daha zordur. Çünkü daha önce değişiklik yapılırken yeni soyadını kişi belirlemiştir. İkinci kez soyadı davası açmak isteyen kişilerin ispat konusunda bir avukata danışması tavsiye edilir.
Soyadı Değiştirme Davasının Hukuki Sonucu
Medeni Kanun (MK) md. 27 gereği, ad ve soyadı değişikliği kişinin diğer şahsi hallerinde değişiklik meydana getirmez. Yani, davacı tarafından açılan isim değiştirme davası sırasında kişinin diğer bilgileri (medeni hali, doğum yeri, nüfusa kayıtlı olduğu yer vs.) değiştirilemez.
Erkek eş soyadını değiştirdiğinde evlilik dönemi içinde kadının soyadı da değişir. Ayrıca, yaşı 18’den küçük çocukların veya evlatlığın soyadı da başkaca bir işleme gerek olmadan kendiliğinden değişir.
Soyadı Değiştirme Davasında Gazete İlanı
Ad ve soyadı değiştirme değiştirme davasında karar kesinleştikten sonra mahkeme kararı Basın İlan Kurumu’na göndererek yerel veya ulusal bir gazetede ilan edilmesini ister. Bunun sonucunda soyisim değiştirme kararı gazetede yayımlanır. İlanın amacı soyadının değiştiğini herkesin görebilmesidir. Böylece kişilerin bu karar dolayısıyla zarar görmesinin engellenmesi hedeflenir. Soyadı değiştirme kararının gazetede ilan edilmesinin ardından ilanın yayınlandığı gazete mahkemeye gönderilir. Nüfus kayıtlarında gerekli değişikliğin yapılması için mahkeme kararını nüfus müdürlüğüne bildirir.
Soyadı Değiştirme Kararına İtiraz Edilmesi
MK md. 27’ye göre, ad ve soyadı değişikliği nedeniyle herhangi bir şekilde zarar görenler, değişiklikten haberdar olunmasından itibaren 1 yıl içerisinde isim ve soyadı değişikliği kararının kaldırılması için dava açabilir. Ancak, belirtmek gerekir ki buradaki zarar gerçekçi, objektif ve ispatlanabilir bir zarar olmalıdır.
Sonuç
İsim ve soyisim değişikliği davalarında değişiklik talebinin haklı bir sebebe dayanması en önemlisidir. Değişiklik talebinin ispatlanmasını kolaylaştıran tanık delili dava açısından önemli bir yere sahip olmaktadır.
Dava açarak kaydı değiştiren kişinin miras ilişkileri bundan etkilenmez. Miras ilişkileri biyolojik bağlar üzerinden kurulmuştur. Bu nedenle kişinin miras ilişkisi içerisinde olduğu kişilerden farklı bir soyadı taşıması onun mirasçı ya da muris olma durumunu değiştirmez.
Yorumlar
Yorum Gönder